در یک توافق هسته ای ایران اورانیوم خود را در ترکیه امانت میگذارد
آژانس بینالمللی انرژی اتمی اکتبر سال گذشته پیشنهاد داده بود تا تبادل سوخت اتمی برای رآکتور در کشوری مثل روسیه انجام شود و کار تولید و تحویل تحقیقاتی تهران در کارتولید وتحویل میلههای اورانیوم غنی شده از سوی فرانسه صورت گیرد اما ایران با این پیشنهاد مخالفت کرد، به گزارش خبرنگار رهوا ؛پس از 16 ساعت مذاکره وزیران امور خارجه برزیل، ایران وترکیه، ایران با به امانت گذاشتن 1200 كیلوگرم اورانیوم 5/3 درصددر خاك تركیه و دریافت 120 كیلوگرم اورانیوم غنی شده موافقت کرد.
ماده5 این توافقنامه که محل امانت سوخت اتمی ایران را خاک ترکیه قرار داده، رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه رابا وجود انصراف قبلی از سفربه طورغیرمنتظره به تهران کشاند در این بند به نگهداری 1200 كیلوگرم اورانیوم 5/3 درترکیه به صورت امانت و تحت مالکیت ایران اشاره شده است.
اردوغان از سوی ایران دعوت شد تا به مذاکرات لوئیس ایناسیو لولاداسیلوا، رئیسجمهور برزیل و محمود احمدینژاد رئیسجمهور ایران بپیوندد.
نخست وزیر ترکیه قبل از سفر به تهران گفته بود: من به ایران میروم زیرا بندی به پیشنهاد اضافه شده ست كه میگوید تبادل در تركیه انجام خواهد و ما فرصت خواهیم داشت روند مربوط به تبادل را آغاز كنیم.
تضمین میکنیم كه انشاءالله این فرصت را خواهیم داشت كه بر مشكلات فائق آییم. اردوغان پیش از این سفر خود را به دلیل ناامیدی از توافق با ایران لغو کرد و وزیر خارجه خود را به تهران فرستاداما روز دوشنبه روسای جمهور ایران و برزیل به همراه نخستوزیر ترکیه گرد هم آمدند و توافق کردند.
پس از مذاكرات بیانیه مشترك در مورد مسیری كه منتهی به مبادله سوخت میشود به امضای وزرای خارجه این سه كشور رسید. دراین توافق برزیل مسئول غنیسازی و تحویل اورانیوم از خاک ترکیه به ایران و آنکارا مسئولیت نگهداری آن را برعهده دارد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی اکتبر سال گذشته پیشنهاد داده بود تا تبادل سوخت اتمی برای رآکتور در کشوری مثل روسیه انجام شود و کار تولید و تحویل تحقیقاتی تهران در کارتولید وتحویل میلههای اورانیوم غنی شده از سوی فرانسه صورت گیرد اما ایران با این پیشنهاد مخالفت کرد، محمدالبرادعی مدیرکل سابق آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از آن ترکیه را برای نگهداری سوخت اتمی پیشنهاد داد، اما این پیشنهاد هم چندماهی بلاتکلیف ماند تا اینکه اخیرا با طرح مجددش جانی دوباره گرفت وروز دوشنبه رسما تبدیل به توافق شد.
دعوت احمدینژاد از 1+ 5 برای گفتوگو
نشست سه جانبه ایران، برزیل و ترکیه با حضور دکتر محمود احمدی نژاد ، لولا داسیلوا و رجب طیب اردوغان به منظور توافق درباره تبادل سوخت هستهای برگزار شد.
محمود احمدی نژاد در این نشست با اشاره به وجوه مشترک سه کشور گفت: ایران، برزیل و ترکیه سه کشور در حال پیشرفت دارای اصول انسانی میباشند و امروز مصمم هستیم شرایط حاکم بر جهان را به نفع عدالت و انسانیت اصلاح کنیم و در این مسیر کارهای بزرگی پیش رو داریم. وی افزود: در شرایط تحولات بزرگ جهانی همکاری سه کشور میتواند بسیار مهم و تعیین کننده باشد.
رئیسجمهور با اشاره به اینکه ایران، ترکیه و برزیل به طور طبیعی قطب قدرتمند اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هستند گفت: همکاری سه کشور در زمینههای دوجانبه و چند جانبه و اقتصادی میتواند فرصتهای کم نظیری را در اختیار سه کشور و سایر ملتها قرار دهد. وی تصریح کرد: همکاری سه کشور در مناسبات جهانی و اصلاح این مناسبات در جهت صلح و عدالت میتواند بسیار تأثیر گذار باشد.
رئیسجمهور در ادامه به موضوع تبادل سوخت اشاره کرد و گفت: شاید موضوع تبادل سوخت هستهای اولین گام و کوچکترین اقدام در راه تقویت و ساماندهی همکاریهای ایران ترکیه و برزیل باشد، این همکاریها نه تنها به نفع سه کشور بلکه به نفع همه ملتهایی است که میخواهند آزاده و مستقل زندگی کنند.
رئیسجمهور گفت: حاصل تلاش در مسیر ارتقای حقوق ملتها و باز کردن راه برای احقاق حقوق ملتها سکوی پرشی برای همه دولتها و ملتهای مستقل و تأمین منافع قانونی آنها میباشد. رئیسجمهور با بیان اینکه ایران، ترکیه و برزیل روابط خود را براساس عدالت و احترام پایهگذاری کردند، گفت: این همکاریها میتواند الگوی مناسبی برای حل و فصل مسایل جهانی باشد. رئیسجمهور گفت: تجربه نشست سه جانبه تهران نشاندهنده این است که اگر همکاریها براساس دوستی و احترام باشد هیچ مشکلی بین کشورها و ملتها وجود نخواهد داشت،
جمهوری اسلامی ایران در گذشته نیز خواهان گفتوگو براساس دوستی و عدالت بوده است اما ایراد اصلی گفتوگوهای 1+5 این است که برخی از اعضا با چنین مبانی وارد گفتوگو نمیشدند و به دنبال عدالت و دوستی نبودند به همین دلیل گفتوگوها به نتیجه مورد نظر نمیرسید.
دکتر احمدینژاد گفت: از آنجایی که برزیل و ترکیه به دنبال حق، عدالت و احترام هستند، باعث شده فضای حاکم بر گفتوگوها افزایش اعتماد و همکاری را به دنبال داشته باشد. وی گفت: امیدوارم همه کسانی که به نوعی در مسایل جهانی دخالت دارند از این روحیه و اقدامی که در تهران شد، الگو گرفته و به سمت دوستی و صلح حرکت کنند. وی افزود: امیدوارم 1+5 هم با صداقت و با احترام و عدالت وارد گفتوگوها شوند و به کار بزرگی که در تهران آغاز شده توجه کرده و با این مسیری که در برابر بشریت باز شده همراهی کنند.
رئیسجمهور تصریح کرد: اگر بعضی از دولتها مسیر احترام و عدالت و دوستی را نپذیرند ملتها این راه را ادامه خواهند داد و علاوه بر تأمین منافع خود صلح و عدالت را در جهان حاکم خواهند کرد. رئیسجمهور گفت: اجلاس سه جانبه تهران آغاز راهی است که همه دولتها و ملتهای مستقل بدون تحمل فشار و تهدید بتوانند از حقوق قانونی خود استفاده کنند.
لولا: با اطمینان به تهران آمدم
لولا داسیلوا رئیسجمهور برزیل نیز در این مراسم نشست سه جانبه تهران را دارای ارزش بالایی در عرصه دیپلماسی دانست و گفت: این نشست یک پیروزی دیپلماتیک در سطح جهانی به شمار میرود و راهکار مناسبی برای حل و فصل موضوعات مختلف است. وی افزود: حسن نظر، اعتماد و دیدگاه دموکراتیک جمهوری اسلامی ایران نسبت به موضوعات بینالمللی و نیز گفتوگو در زمینه هستهای بسیار ارزشمند است.داسیلوا گفت: فشارهای زیادی به بنده وارد کردند تا به ایران سفر نکنم اما با اطمینان کامل وارد تهران شدم و مطمئن هستم که گفتوگوهای ما نتایج سازنده و مثبتی خواهد داشت.
اردوغان: این توافقنامه راه ایران را باز میکند
رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه نیز در این نشست گفت: امروز شاهد نمونه بارزی از دیپلماسی در تهران هستیم اقدام ایران در این مسیر بزرگترین فرصت برای ایجاد فضای مناسب است و این موضوع به ویژه در روابط دو کشور فصل جدیدی را آغاز کرده است وی افزود: امیدوارم این توافق به نتیجه مطلوب برسد و در آینده جوامع بینالمللی میتوانند اهمیت این موضوع را مورد بررسی قرار دهند. نخستوزیر ترکیه با بیان اینکه ترکیه از حق مسلم ایران در موضوع انرژی هستهای دفاع میکند اظهار داشت: ترکیه استفاده صلح آمیز از انرژی هستهای را حق مسلم ایران میداند. اردوغان گفت: ایران واقعاً قدرتمند بوده و دارای جامعه جوان و فعالی است و بر این باور هستند که ایران آینده بسیار درخشانی خواهد داشت.
استقبال محتاطانه مقامات اروپایی از توافق نشست سهجانبه در تهران
مقامات اروپایی با استقبال محتاطانه از توافق میان ایران، تركیه و برزیل درباره تبادل احتمالی سوخت هستهای آن را گامی در مسیر صحیح دانستند كه باید جزئیات توافق بررسی شود. خبرگزاری رویتر گزارش داد: یك سخنگوی كمیسیون اروپا گفت« ما باید منتظر جزئیات كامل این توافق باشیم.»
وی افزود: این توافق در حالی كه گام مثبتی در مسیر صحیح است به طور كامل به مساله برنامه هستهای ایران نمیپردازد. وی افزود كه كاترین اشتون ـ رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا ـ برای دیدار با مقامات ایران برای یافتن راهحل كامل مساله هستهای ایران آماده است. این سخنگو گفت: بسیای از سوالات مطرح شده از سوی آمریكا، فرانسه، انگلیس، آلمان، روسیه و چین و اعضای شورای امنیت همچنان باید پاسخ داده شوند.
خبرگزاری فرانسه به نقل از سخنگوی اشتون افزود كه «اگر این توافق گزارش شده انجام گیرد، ما از این حركت استقبال میكنیم.» برنار كوشنه ـ وزیر امورخارجه فرانسه ـ نیز گفت كه دیدهبان هستهای سازمان ملل باید اولین نهادی باشد كه به توافق ایران برای ارسال سوخت هستهای به تركیه برای غنیسازی بیشتر پاسخ بدهد. كوشنه محتاطانه از توافق ایران برای ارسال اورانیوم با غنای پایین به تركیه استقبال كرد و افزود كه هنوز متن این توافق را مشاهده نكرده است.
او به خبرگزاری فرانسه و رادیو بینالمللی فرانسه گفت: پاسخگویی به آن (توافق سهجانبه) به عهده ما نیست بلكه بر عهده آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. این گزارش حاكی است: این توافق ممكن است اجازه دهد ایران از دور جدید تحریمهای سازمان ملل كه چندین ماه است محور مذاكرات قدرتهای جهانی است، پرهیز كند اما كوشنه عنوان كرد كه در این گفتوگو پیشرفت حاصل شده است.
كوشنه افزود: برخی پیشرفتهای مهم در دو روز گذشته درباره قطعنامه حاصل شده است. وی در عین حال ادامه داد: خرسندم كه این توافق میان ایران، برزیل و تركیه حاصل شده است. كوشنه در عین حال گفت:از دوستان ترك و برزیلیمان كه در گفتوگو با تهران ایستادگی به خرج دادند، تقدیر میكنم. بنابر گزارش خبرگزاری فرانسه، دولت آلمان نیز اعلام كرد كه هیچ چیزی نمیتواند جایگزین توافق میان ایران و آژانس شود.
به گزارش خبرگزاری رویتر نیز سخنگوی دولت آلمان در پاسخی محتاطانه به توافق اعلام شده در ایران گفت كه آلمان میخواهد جزئیات توافق تبادل سوخت هستهای میان ایران، برزیل و تركیه را متوجه شود. سخنگوی دولت آلمان در كنفرانس خبری هفتگیاش گفت: قبل از هر چیز ما باید دقیقا متوجه شویم درباره چه چیزی توافق شده است و برای آلمان این مهم است كه ایران به درخواستهای آژانس پایبند باشد. رئیس اتحادیه اروپا نیز گفت كه تهران از وارد شدن به «مذاكرات جدی» درباره برنامه هستهایاش خودداری كرده است، با وجود آن كه اتحادیه اروپا چندین ماه قبل از این كشور دعوت كرده است كه چنین گفتوگوهایی را آغاز كند. او از تهران خواست به پیشنهادات آژانس به طور كتبی پاسخ دهد.
متن توافقنامه ایران، تركیه و برزیل
بیانیه مشترک سه کشور ایران، برزیل و ترکیه درمورد مسیری که منتهی به مبادله سوخت میشود به امضای وزرای خارجه سه کشور رسید. به گزارش ایسنا، متن کامل این بیانیه به شرح زیر است: مقاماتی که امضای شان در زیر این بیانیه آمده است، در ملاقات با یکدیگر در تهران، جمهوری اسلامی ایران در خصوص بیانیهای که در پی میآید موافقت کردند:
1- ما بر تعهدمان به پیمان منع اشاعه تسلیحات هستهای تاکید میکنیم و طبق مواد مربوطه در ان. پی. تی، حق همه کشورهای عضو از جمله جمهوری اسلامی ایران را برای توسعه تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هستهای (و چرخه سوخت هستهای از جمله فعالیتهای غنی سازی) برای اهداف صلح آمیز بدون تبعیض را یادآوری میکنیم.
2- اعتقاد راسخ مان را به اینکه اکنون فرصتی برای آغاز یک روند آینده ساز است که فضای مثبت، سازنده و غیرتقابلی را ایجاد خواهد کرد که به یک دوره تعامل و همکاری منجر خواهد شد، ابراز میداریم.
3- بر این باوریم که تبادل سوخت هستهای در ایجاد همکاری در حوزههای مختلف به ویژه در رابطه با همکاری هستهای صلحآمیز از جمله نیروگاه برق هستهای و ساخت رآکتورهای تحقیقاتی راهگشا است.
4- بر این اساس، تبادل سوخت هستهای نقطه آغازی برای شروع همکاری و حرکت مثبتی رو به جلو میان ملت ها است. چنین حرکتی باید به تعامل و همکاری مثبت در زمینه فعالیتهای هستهای صلح آمیز منجر شود و از همه انواع رویارویی از طریق اجتناب از تدابیر، اقدامات و بیانات لفاظی کنندهای که حقوق و الزامات ایران تحت ان. پی.تی را به مخاطره میاندازد جلوگیری کند.
5- بنابر آنچه در بالا ذکر شد، برای تسهیل همکاری هستهای مذکور در بالا، جمهوری اسلامی ایران با به امانت گذاشتن 1200 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین در ترکیه موافقت میکند. این اورانیوم با غنای پایین در زمانی که در ترکیه است همچنان در مالکیت ایران خواهد بود، ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی ممکن است ناظرانی را برای نظارت بر نگهداری اورانیوم با غنای پایین در ترکیه مستقر کنند.
6-ایران ظرف هفت روز از تاریخ این بیانیه از طریق کانالهای رسمی به طور کتبی در خصوص توافقش با آنچه در بالا ذکر شد به آژانس اطلاع خواهد داد. به محض پاسخ مثبت گروه وین (آمریکا، روسیه، فرانسه و آژانس) جزئیات بیشتر این تبادل از طریق یک توافق کتبی و ترتیبات مقتضی میان ایران و گروه وین که خود را به ویژه به تحویل 120 کیلوگرم سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران متعهد میکنند، تشریح خواهد شد.
7- وقتی گروه وین تعهدش به این شرط را اعلام کند، آنگاه هر دو طرف خود را به اجرای توافق مذکور در ماده 6 متعهد خواهند کرد. جمهوری اسلامی ایران آمادگی اش را طبق این توافق برای به امانت گذاشتن(1200 کیلوگرم) اورانیوم با غنای پایین ظرف یک ماه اعلام کرد.
8- در صورتی که مفاد این بیانیه رعایت نشود، ترکیه به محض درخواست ایران، اورانیوم با غنای پایین ایران را فورا و بدون قید و شرط به ایران بازخواهد گرداند.
9-ترکیه و برزیل از آمادگی مستمر جمهوری اسلامی ایران برای دنبال کردن گفت وگوهایش با کشورهای 1+5 در هر مکانی از جمله ترکیه و برزیل در خصوص نگرانیهای مشترک مبتنی بر تعهد جمعی طبق نکات مشترک پیشنهاداتشان استقبال کردند.
10-ترکیه و برزیل از تعهد ایران به ان. پی. تی و نقش سازندهاش در دنبال کردن تحقق حقوق هستهای کشورهای عضو (ان. پی. تی) تقدیر کردند، جمهوری اسلامی ایران نیز از اقدامات سازنده کشورهای دوست، ترکیه و برزیل، در ایجاد فضای سازنده برای تحقق حقوق هستهای ایران استقبال کرد.